Helpen dolfijnen?

In het NRC staat het bericht:

Therapie met dolfijnen is dubieus

Door onze redacteur Hester van Santen

Rotterdam, De vakantiedroom van het zwemmen met dolfijnen doet opgang in de medische hoek. De effectiviteit ervan is op een ondeugdelijke manier wetenschappelijk onderbouwd.


Dolfijn met een twee jaar oud geestelijk gehandicapt kind in een sessie ‘neurostimulerende therapie’ in de dierentuin van Mexico City.


Er is geen bewijs dat therapie met dolfijnen zinvol is. Dat is de harde conclusie van twee onderzoekers van de Emory Universiteit in Atlanta (VS) over behandelingen waarin patiënten zwemmen of anderszins in contact komen met dolfijnen. More flawed data and more flawed conclusions is de omineuze ondertitel van hun review in het vakblad Anthrozoös.
Zwemmen met dolfijnen is vaak een vakantiedroom, maar het omgaan met de speelse zeedieren doet ook opgang in de medische hoek. Het zou heilzaam zijn voor patiënten met depressies, spasmes, fobieën en eczeem. Bovendien zouden de sessies het gedrag verbeteren van kinderen met een ontwikkelingsstoornis.
Op de website van dr. Ludmila Lukina, die al sinds 1986 een dolfijncentrum heeft in Oekraïne en auteur is van een van de besproken studies, gaat het in de behandeling om het ‘contact met de vriendelijkste dieren van de zee’. Andere onderzoekers denken dat het omgaan met dieren in het algemeen voor het positieve effect zorgt.
Maar aan onderzoek ontbreekt het vaak: Lori Marino en Scott Lilienfeld bespreken in hun review vijf studies van de afgelopen tien jaar. De (bijna steeds positieve) conclusies daarvan zijn volgens hen „op z’n best dubieus, en op z’n slechtst totaal ongegrond”.
De belangrijkste klacht van de Amerikanen is dat een dolfijnenprogramma spannend en gezellig is. Bovendien is het duur, en staan deelnemers vaak maanden op een wachtlijst. Dat zijn factoren die voor een groot placebo-effect zorgen. Wie wil bewijzen dat de dolfijnen cruciaal zijn voor de behandeling, moet als controle óók aandacht en iets spannends bieden.
Daar werd in de studies onvoldoende rekening mee gehouden. Bovendien, merken Marino en Lilienfeld op, is nooit een blijvend effect aangetoond.
Ook in Nederland bestaat dolfijntherapie. De Stichting SAM organiseert het voor kinderen met downsyndroom of een autistische stoornis. Zes keer gaan de kinderen naar het Dolfinarium Harderwijk, waar ze omgaan (niet zwemmen) met dolfijnen en proberen de dieren opdrachten te geven. Kosten: 4.500 euro, deels te betalen uit het persoonsgebonden budget.
Werkt het? ‘Wetenschappelijk bewijs is hiervoor nog onvoldoende geleverd’, zo geeft de stichting zelf toe op haar website. Voorzitter en initiatiefnemer Richard Griffioen, zelf vader van een zoon met downsyndroom, is inderdaad niet erg positief over de onderzoekskwaliteit in het dolfijntherapie-vak. „Die kan zo de prullenbak in”, zegt hij over de publicatie van de Oekraïense Lukina.
Griffioen doet nu zelf promotieonderzoek bij Diergeneeskunde aan de Universiteit Utrecht. De kinderen in zijn controlegroep oefenen en spelen met een radiografisch bestuurbaar bootje, in plaats van met een dolfijn. Hij aarzelt om resultaten te noemen, er is nog geen publicatie. „Ik sta te popelen. Uit onze gegevens blijkt dat het werkt, ook nog een half jaar later. De resultaten moeten nog door collega’s worden getoetst.”
Wat de eindresultaten ook zullen zijn, ze zullen zijn enthousiasme over dolfijntherapie niet schaden. „Ik zie wat het met kinderen doet. Als ik het effect níet aantoon, ga ik er ook mee door.” En Marino en Lilienfeld, zouden zij zich nog door nieuwe feiten van hun koers laten brengen? Het valt te betwijfelen. Ze planden hun persbericht zo, dat het samenviel met een anti-campagne van de internationale Whale and Dolphin Conservation Society.

© NRC 20 december